ฌาน มหาชนก

ฌานเป็นสมาธิ สมาธิเป็นฌาน : พระอาจารย์อุทัย ฌานุตฺตโม ฌาน - ฌาน ก็คือ สมาธิในระดับสูงแน่นหนามั่นคงที่สุด ที่เรียกว่า อัปปนาสมาธิ - ฌาน มี 8 ระดับ คือ รูปฌาน 4 และ อรูปฌาน 4 (แต่ถ้า ญาณ ก็คือปัญญาในระดับสูงสุด ซึ่งมีหลายๆชื่อ อาจจะ ฌาน อารีย์กุล ฌาน 4 ฌาน คือ ภาวะที่จิตสงบประณีต เป็นสมาธิแน่วแน่ เหนือกว่าสมาธิธรรมดา เมื่อพระภิกษุกระทำจิตให้สงบสงัด เป็นสมาธิละเอียดอ่อน ก็จะเข้าฌานระดับต่างๆ ไปตามลำดับๆ ดังที่พระสัมมา

ฌาน ฌาน ภาวะจิตสงบประณีต ซึ่งมีสมาธิเป็นองค์ธรรมหลัก, การเพ่งอารมณ์จนใจแน่วแน่เป็นอัปปนาสมาธิ